KHI NÀO NÊN DÙNG XÍCH 2 DÃY (DUPLEX) THAY CHO XÍCH 1 DÃY (SIMPLEX)

Xích 2 dãy (Duplex) được dùng khi bạn cần khả năng chịu tải hoặc truyền công suất lớn hơn, nhưng lại muốn (hoặc bắt buộc phải) giữ nguyên bước xích.

Hãy tưởng tượng xích 1 dãy (Simplex) là một sợi dây thừng đơn. Xích 2 dãy (Duplex) là hai sợi dây thừng chạy song song. Rõ ràng, hai sợi dây sẽ khỏe hơn một sợi.

Dưới đây là so sánh chi tiết giữa xích 1 dãy (mã 40-1 hoặc 08B-1) và xích 2 dãy (mã 40-2 hoặc 08B-2):

1. Khả năng chịu tải và Truyền công suất (Yếu tố chính)

• Xích 1 dãy (Simplex): Có mức tải trọng tiêu chuẩn.

• Xích 2 dãy (Duplex): Có khả năng truyền công suất gần như gấp đôi (khoảng 1.8 - 1.9 lần) so với xích 1 dãy ở cùng một tốc độ vận hành. Độ bền kéo (breaking load) cũng tăng lên tương ứng.

2. Kích thước và Yêu cầu về Nhông (Sprockets)

• Xích 1 dãy: Sử dụng nhông 1 dãy (nhông đơn), loại nhông này mỏng và phổ biến nhất.

• Xích 2 dãy: Bắt buộc phải sử dụng nhông 2 dãy (nhông đôi). Nhông này có hai hàng răng song song và dày hơn đáng kể so với nhông đơn.

3. Yêu cầu về Lắp đặt và Căn chỉnh

Đây là điểm khác biệt lớn nhất về mặt kỹ thuật khi sử dụng:

• Xích 1 dãy: Yêu cầu căn chỉnh tốt. Nếu hai nhông bị lệch (misalignment), xích sẽ mòn nhanh.

• Xích 2 dãy: Yêu cầu căn chỉnh cực kỳ chính xác. Nếu hai nhông đôi bị lệch, dù chỉ một chút, tải trọng sẽ phân bố không đều lên hai dãy xích. Sẽ có một dãy bị căng hơn và chịu phần lớn tải trọng, trong khi dãy còn lại bị chùng hơn.

  • Hậu quả: Dãy xích chịu tải nhiều hơn sẽ bị mài mòn và "dão" (giãn) nhanh khủng khiếp, làm hỏng cả hệ thống. Bạn sẽ thấy một dãy bị hỏng trong khi dãy kia gần như còn mới.

4. Chi phí và Độ phức tạp

• Xích 1 dãy: Chi phí thấp hơn (cả xích và nhông), dễ lắp đặt và bảo trì hơn.

• Xích 2 dãy: Chi phí cao hơn (xích đắt hơn, nhông đôi đắt hơn), đòi hỏi thợ lắp đặt có tay nghề cao để đảm bảo độ đồng phẳng tuyệt đối.

🧐 Vậy khi nào nên chọn loại nào?

Với tư cách là chuyên gia tư vấn, tôi sẽ đưa ra quyết định dựa trên các tình huống sau:

1. Khi nào nên dùng xích 1 dãy (40-1 / 08B-1)?

Đây là lựa chọn mặc định và ưu tiên hàng đầu cho gần như mọi ứng dụng thông thường của bước xích 12.7mm:

• Các băng tải nhẹ đến trung bình (thực phẩm, đóng gói, linh kiện).

• Các bộ truyền động phụ trong máy móc.

• Các cơ cấu truyền động từ động cơ giảm tốc (công suất nhỏ/trung bình) đến trục máy.

Quy tắc: Nếu xích 1 dãy đủ tải, hãy luôn dùng xích 1 dãy.

2. Khi nào nên dùng xích 2 dãy (40-2 / 08B-2)?

Bạn chỉ nên cân nhắc dùng xích 2 dãy khi xích 1 dãy không đáp ứng được yêu cầu về tải trọng, cụ thể:

• Tải trọng rất nặng ở tốc độ chậm: Ví dụ như các cơ cấu nâng hạ, các băng tải phải kéo vật liệu nặng (như trong các nhà máy xi măng, khai khoáng, hoặc các máy dập).

• Truyền công suất lớn: Khi bạn cần truyền mô-men xoắn cao từ một động cơ công suất lớn.

• Bị giới hạn về không gian (Constraint): Đây là lý do phổ biến nhất. Giả sử bạn tính toán và thấy xích 40-1 không đủ tải, giải pháp tự nhiên là tăng bước xích lên (ví dụ: dùng xích 50 hoặc 60). Tuy nhiên:

  • Việc tăng bước xích (pitch) đồng nghĩa bạn phải dùng nhông có đường kính lớn hơn.

  • Nếu không gian máy không cho phép bạn lắp nhông lớn hơn, thì giải pháp duy nhất là giữ nguyên bước xích (12.7mm) và tăng số dãy lên (thành 2 dãy) để tăng khả năng chịu tải.

Tóm lại, lựa chọn giữa xích 1 dãy và 2 dãy là sự cân bằng giữa Công suất/Tải trọng và Không gian/Độ phức tạp lắp đặt. Xích 2 dãy là một giải pháp kỹ thuật để "nhồi" thêm sức mạnh vào một không gian bị giới hạn về đường kính nhông.